Η εθνική έγινε άντρο βολέματος υμετέρων;

Από τα αμαρτωλά swaps στο τιμόνι της Εθνικής Ασφαλιστικής;

Oι φήμες που θέλουν τον Χριστόφορο Σαρδελή να προορίζεται για τη θέση του προέδρου της Εθνικής Ασφαλιστικής, επιλογή που αναμένεται να συζητηθεί στο δ.σ. της ερχόμενης Πέμπτης.
Ο κ. Σαρδελής κατείχε τη θέση του Γενικού Διευθυντή στον ΟΔΔΗΧ την περίοδο 1999-2001, όταν το ελληνικό Δημόσιο αγόρασε από τη Goldman Sachs παράγωγο με το οποίο συγκαλύφτηκε το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, προκειμένου να ενταχθεί στην ΟΝΕ. Στις μέρες μας, ο κ. Σαρδελής είναι διορισμένος από τον Οκτώβριο του 2010 ως μέλος στο Δ.Σ. της Εθνικής Ασφαλιστικής. Εμφανίζεται το 2011 ως μέλος της εθνικής συντονιστικής ομάδας του Κοινωνικού Συνδέσμου των Φλωρίδη και Στουρνάρα, ενώ παρουσιάζεται μαζί με άλλους ως «το “βαρύ” πυροβολικό του Ποταμιού για την Οικονομία» στην επίσημη ιστοσελίδα του κόμματος του κ. Σταύρου Θεοδωράκη. Τον βρίσκουμε, τέλος, ανάμεσα στα ιδρυτικά/τακτικά μέλη του Κέντρου Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής, που ιδρύθηκε το 2006 με πρωτεργάτη τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της κυβέρνησης Σημίτη, κ. Γιάννο Παπαντωνίου.
Τα αμαρτωλά swaps
Οι συναλλαγές του ελληνικού Δημοσίου με την Goldman Sachs ξεκίνησαν το 2001 με ένα currency swap, που αφορούσε την ανταλλαγή ελληνικού χρέους αξίας 10 δισ. ευρώ εκπεφρασμένο σε γεν, με χρέος εκπεφρασμένο σε ευρώ, ώστε να μην υπάρχει συναλλαγματικός κίνδυνος για την Ελλάδα. Όμως, η μετατροπή από το ένα νόμισμα στο άλλο δεν έγινε με βάση τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες αλλά με μια άλλη παλαιότερη ισοτιμία που επέτρεψε στην Ελλάδα να εμφανίσει το συνολικό δημόσιο χρέος της εκπεφρασμένο σε ευρώ μειωμένο κατά 2,8 δισ. ευρώ ή ποσοστό 2,2% του ΑΕΠ, καθώς το ευρώ υποχώρησαν μετέπειτα έναντι του γεν.
Το παράγωγο αυτό τιμολογήθηκε off-market με τρόπο που αποδείχθηκε εξαιρετικά επικερδής για την αμερικανική τράπεζα, η οποία έβαζε στα ταμεία της 300-500 εκατ. ευρώ ετησίως από την αποπληρωμή των δόσεων με αφετηρία το 2004. Δεν συνέβη το ίδιο και για τα ταμεία του ελληνικού Δημοσίου, καθώς το τελευταίο κατέληξε να πληρώνει στη Goldman Sachs επιτόκια τριπλάσια σε σχέση με τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων με τα οποία έβγαινε εκείνη την εποχή στις αγορές.
Το χρέος που είχε ανταλλάξει η Ελλάδα αφορούσε συναλλαγματικές επιβαρύνσεις, οι οποίες όλα τα προηγούμενα χρόνια μεταφέρονταν με swaps από τη μια χρονιά στην άλλη ώστε να μην αυξάνουν το χρέος. Το έμμεσο αυτό δάνειο της Goldman Sachs κατά 2,8 δισ. ευρώ προς το ελληνικό δημόσιο καλύφθηκε με τη χρήση ενός ακόμη swap που θα αποπληρωνόταν το 2019 και, άρα, δεν θα φαινόταν στο χρέος μέχρι την ωρίμανσή του και τη σχετική εγγραφή του στα έξοδα του προϋπολογισμού.
Όταν οι αμερικανικές αρχές άρχισαν να σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Goldman Sachs για το ρόλο της στην κατάρρευση της Enron, η τράπεζα αναζήτησε πρόθυμους αγοραστές στην Ελλάδα ώστε να ξεφορτωθεί το swap. Το 2005, η Εθνική Τράπεζα αγόρασε το δομημένο παράγωγο έναντι 5,5 δισ. ευρώ με μείωση της ετήσιας δόσης και επιμήκυνση έως το 2037. Το νέο swap αφορούσε την ανταλλαγή πληρωμών σε ευρώ μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο θα κατέβαλε κυμαινόμενο επιτόκιο εξάμηνο Euribor +6,6025% για κάθε εξάμηνο, εισπράττοντας από την Εθνική σταθερό ετήσιο επιτόκιο 4,5% επί των 5,5 δισ. ευρώ.
Το πακεταρισμένο χρέος κρυβόταν πλέον στα κιτάπια της Εθνικής Τράπεζας. Το 2008, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) άρχισε τους ελέγχους, αναζητώντας τοξικά παράγωγα στους ισολογισμούς των τραπεζών του ευρωσυστήματος. Στα τέλη του 2008, η Εθνική με σύμβουλο τη Goldman Sachs τιτλοποίησε το swap μέσο ενός οχήματος ειδικού σκοπού, της θυγατρικής Titlos Plc. Η ανταλλαγή των χρηματικών ροών θα γινόταν πλέον ανάμεσα στο Δημόσιο και την Titlos.
Από χέρι σε χέρι
Το αμαρτωλό swap λέρωσε και την υπόληψη της ΕΚΤ, καθώς η Εθνική Τράπεζα χρησιμοποίησε τους νέους τίτλους ως εγγύηση για νέα δάνεια από την ΕΚΤ. Η υπόθεση επανήλθε στην επικαιρότητα στα τέλη του 2010, καθώς η Eurostat ανακοίνωσε πως θα συμπεριλάβει τις συμφωνίες ανταλλαγής στην αναθεώρηση στοιχείων για το έλλειμμα και το χρέος. Όμως, αυτές εν συνεχεία δεν συμπεριελήφθησαν στο PSI, αν και τακτικές οφειλές της Ελλάδας προς ιδιώτη.
Πρόσφατα, ο αναπληρωτής Οικονομικών διαβίβασε έγγραφο του ΟΔΔΗΧ με το οποίο η Βουλή ενημερώθηκε ότι το Ελληνικό Δημόσιο έχει συνάψει συμφωνία ανταλλαγής υποχρεώσεων επιτοκίου (intcrest ratc swap agreement) συνολικού ονομαστικού ποσού 5,5 δισ. ευρώ με την Εθνική Τράπεζα, με τα εξής χαρακτηριστικά:  «Ημερομηνία σύναψης: 31.12.2008. Ημερομηνία λήξης: 20.9.2037 Το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει σταθερό επιτόκιο 4,50 % ετησίως από τον αντισυμβαλλόμενο και πληρώνει 6μηνο Euribor + 6.6025%».
Για την ιστορία του swap, o Χριστόφορος Σαρδελής έχει αποδώσει το θόρυβο σε σκοπιμότητες (Ελευθεροτυπία, «Swap με μπλε και πράσινους κόκκους», 23-1-2011), καθώς ο ΟΔΔΗΧ είχε συνάψει εκατοντάδες άλλες παρόμοιες συμφωνίες ανταλλαγής χρέους, οι οποίες υπήρξαν επικερδής για το ελληνικό Δημόσιο : «Δεν αρνούμαι ότι αυτά στοιχίζουν, τότε όμως είχαμε ένα όραμα. Κάναμε μία επένδυση για την Ελλάδα και μας βγήκε σε εφιάλτη, με όλα αυτά. Αν είχαμε προβλέψει τις αλλαγές στο επιτοκιακό περιβάλλον, θα είχαμε δώσει άλλη δομή στο χρέος. Μετά το 2001 και την πτώση των δίδυμων πύργων έπεσαν τα επιτόκια και αυξήθηκε η λογιστική αξία του. Μπορεί κάποιος να πει ότι αυτό σχεδιάστηκε για να βγάλει λεφτά η Goldman Sachs, αλλά αν φτάσουν να πουν ότι ξέραμε πως θα πέσουν και οι δίδυμοι πύργοι... Ας απολογηθούν και αυτοί που το διαπραγματεύτηκαν το 2005».

Από το σκαμνί στην... Εθνική

 Το όνομα της κ. Παρασκευής Μπουφούνου, της νέας διευθύντριας του γραφείου της Λούκας Κατσέλη (και προσωπικής φίλης της) στην Εθνική Τράπεζα, δεν είναι άγνωστο. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια των ΤΕΙ Ιονίων Νήσων είχε κατηγορηθεί πριν από περίπου 10 χρόνια για ένα από τα μεγαλύτερα τραπεζικά σκάνδαλα που είχαν γίνει στην Ελλάδα, αυτό της ETBA Finance. Το ύψος του υλικού αντικειμένου είχε κατατάξει την υπόθεση ως μία από τις σημαντικότερες στον χρηματοπιστωτικό χώρο μετά το σκάνδαλο Κοσκωτά. Μάλιστα, πρωτόδικα η κ. Μπουφούνου είχε καταδικαστεί σε έξι χρόνια φυλάκιση, αλλά στη συνέχεια αθωώθηκε με αμετάκλητο βούλευμα.
Παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν η κ. Μπουφούνου ενεπλάκη σε αυτή την υπόθεση, αυτό δεν εμπόδισε τη νέα πρόεδρο της ΕΤΕ να την προσλάβει ως διευθύντρια του προσωπικού της γραφείου. Πρόκειται για θέση με ιδιαίτερη βαρύτητα, που δίνει στην κάτοχό της απεριόριστες εξουσίες. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά στελέχη της τράπεζας έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται τι σκοπό έχει αυτή η πρόσληψη, ενώ αναφέρουν ότι τη χρυσή εποχή του Χρηματιστηρίου ήταν κορυφαίο στέλεχος της χρηματιστηριακής Αβαξ. Το γεγονός της πρόσληψης της δυναμικής καθηγήτριας, και επιπλέον εννέα ατόμων στις θέσεις συμβούλων έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στην ΕΤΕ εξαιτίας των μηνιαίων αποδοχών των ανθρώπων αυτών. Παρά το γεγονός ότι η Εθνική απασχολεί πάνω από 20.000 υπαλλήλους, η κ. Κατσέλη αποφάσισε να επιβαρύνει το μισθολόγιο της τράπεζας με υπέρογκους μισθούς, που ξεπερνούν τις 5.000 ευρώ, με 10 εξωτερικούς συμβούλους. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τις κ. Δουζίνα και Κορώνια και τον κ. Σπανό.